Próba Trommera definicja i właściwości

Próba Trommera to reakcja chemiczna służąca do identyfikacji aldehydów (ściślej gruby aldehydowej) w badanej próbce. Oznaczenie ma charakter jakościowy, a nie ilościowy. Makroskopowo polega na widocznej zmianie barwy reagentów.

Odczynnikiem Trommera, czyli związkiem służącym do wykrywania aldehydów, jest wodorotlenek miedzi(II). Jego reakcja z aldehydami ma charakter redukcyjno-utleniający – biorące w niej udział aldehydy ulegają utlenieniu do kwasów karboksylowych, natomiast niebieski (szafirowy) wodorotlenek miedzi(II) redukuje się do ceglastoczerwonego tlenku miedzi(I).

2Cu(OH)₂ + R−CHO + OH⁻ → Cu₂O + R−COO⁻ + 3H₂O

Próba Trommera wykorzystywana jest do oznaczania związków zawierających grupę aldehydową, m.in. cukrów redukujących tj. takich, które w reakcjach redoks mogą pełnić rolę reduktorów. Do cukrów redukujących zalicza się większość mono- i disacharydów. Pomimo że ketony jako takie dają negatywny wynik próby, ketozy (sacharydy z grupą ketonową) ulegają tautomeryzacji keto-enolowej (ketony zmieniają konfigurację w enole) i są podatne na utlenienie przez jony Cu²⁺. Sacharoza przez to, że oba jej hemiacetalowe atomy węgla biorą udział w tworzeniu wiązania pomiędzy glukozą i fruktozą, nie ulega reakcji Trommera. Tak samo polisacharydy nie posiadają właściwości redukujących.

Odczynnik Trommera tj. nierozpuszczalny w wodzie wodorotlenek miedzi(II) uzyskiwany jest w wyniku reakcji strąceniowej siarczanu miedzi(II) z wodorotlenkiem sodu.

CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂ + Na₂SO₄

Sama próba polega na ogrzewaniu (nad palnikiem, lub w kąpieli wodnej) koloidalnego osadu wodorotlenku miedzi(II) z badaną próbką. Gdy obecne są w niej aldehydy, osad zmienia barwę z szafirowej na ceglastoczerwoną:

by Kubawlo - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19455438

Należy jednak starać się zachować umiar przy dodawaniu odczynnika Trommera. Molowy stosunek cukru do wodorotlenku powinien wynosić 1:1. Nadmiar Cu(OH)₂ podczas ogrzewania przechodzi w czarny osad tlenku miedzi(II), który może zafałszować wynik.

Istnieje kilka modyfikacji próby Trommera, m.in. próba Fehlinga i próba Benedicta.