Budowa układu oddechowego

Układ oddechowy człowieka umożliwia ciągłe zachodzenie wymiany gazowej — pobierania niezbędnego do życia tlenu oraz usuwanie produktu ubocznego oddychania, jakim jest dwutlenek węgla.

Układ oddechowy podzielić można na:
- górne drogi oddechowe – jama nosowa i gardło (przede wszystkim pobierają, oczyszczają i ogrzewają powietrze z otoczenia)
- dolne drogi oddechowe — krtań, tchawica, oskrzela (prowadzą ogrzane już powietrze, nawilżają je i przekazują do właściwego narządu wymiany gazowej, czyli płuc)
- płuca

Krtań jest nie tylko elementem przewodzącym powietrze, ale bierze też udział w wydawaniu dźwięków i mówieniu. Powietrze trafia do niej z jamy nosowej i gardła. Krtań zbudowana jest z chrząstek połączonych ze sobą ruchomo za pomocą więzadeł i mięśni. Między gardłem i krtanią znajduje się ruchoma chrząstka – nagłośnia. Spełnia ona funkcję zastawki, która podczas oddychania i mówienia uniesiona jest do góry, co umożliwia transport wdychanego powietrza do krtani i tchawicy. Podczas przełykania nagłośnia opada i zamyka wejście do krtani, zabezpieczając drogi oddechowe przed dostaniem się do nich cząstek pokarmu. 

Płuca są najważniejszym elementem układu oddechowego, bo to tu stale zachodzi proces wymiany gazowej. Oba płuca pokryte są (dobrze unerwioną i wypełnioną zapobiegającemu tarciu płynem) błoną — opłucną, której podrażnienie, np. podczas nakłuwania ściany klatki wywołuje odruch kaszlowy i kłujący ból.

Wewnątrz płuc oskrzela rozgałęziają się drzewiasto, formując system coraz drobniejszych kanalików zwanych oskrzelikami. Na ich końcach znajdują się pęcherzyki płucne — połączone razem tworzą tzw. gronka. Każde gronko oplecione jest siecią naczyń włosowatych. Pomiędzy krwią w naczyniach włosowatych a powietrzem z pęcherzyka płucnego odbywa się wymiana gazowa, zachodząca na drodze dyfuzji wywołanej różnicą w ciśnieniu parcjalnym tlenu.

Przenikanie tlenu i dwutlenku węgla odbywa się bardzo szybko, ponieważ:
- ściany pęcherzyka i włosowatych naczyń krwionośnych zbudowane są z cienkiego nabłonka jednowarstwowego płaskiego, który zapewnia łatwą i krótką drogę przenikania
- naczynia włosowate pokrywające gronka tworzą silnie rozgałęzioną sieć
- pęcherzyki płucne tworzą bardzo dużą powierzchnię wymiany gazowej.