Osmoregulacja to zespół mechanizmów, które za zadanie mają regulować ciśnienie osmotyczne płynów w ustroju, co pomaga w utrzymaniu homeostazy. Płyny te nie mogą być zbyt rozcieńczone ani zagęszczone, aby utrzymana była równowaga wodno-elektrolitowa. Ciśnienie osmotyczne mierzone jest zdolnością wody do przemieszczania się z jednego płynu do drugiego. Im wyższe ciśnienie płynu, tym więcej wody może do niego napłynąć.
Osmoza zachodzi wbrew gradientowi stężeń i polega na przenikaniu wody z roztworu o niższym stężeniu (czyli hipotonicznego) do roztworu o stężeniu wyższym (hipertonicznego), co dzieje się we wszystkich organizmach żywych. W uproszczeniu przyjąć można, że to proces dążący do wyrównania stężeń po obu stronach błony. Dla roztworów izotonicznych, mających jednakowe stężenia po obu stronach błony, wartość ciśnienia osmotycznego wynosi zero.
By uniknąć ucieczki czystej wody przez błony komórkowe, większość błon jest tylko półprzepuszczalna — przepływ osmolitów jest selektywny i ściśle kontrolowany, by utrzymywać stałą równowagę. Jeśli komórka jest zanurzona w roztworze hipotonicznym, to stopniowo jej objętość się zwiększa przez napływ wody do "zagęszczonego" roztworu. Dochodzi do lizy, czyli pęknięcia komórki i wylania się jej zawartości na zewnątrz. Analogicznie, komórki żywe znajdujące się w roztworze hipertonicznym zmniejszają swoje rozmiary poprzez kurczenie się (środowisko "wyciąga" z niej wodę).
Osmoregulacja Wasze opinie