Dochodowa elastyczność popytu to stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro do względnej zmiany dochodu. Innymi słowy: Elastyczność dochodowa popytu wyraża ilościowe zmiany popytu w relacji do zmian realnego dochodu.
Zmiany dochodu i popytu są jednokierunkowe, tj. wzrost dochodu powoduje wzrost popytu, zatem współczynnik dochodowej elastyczności popytu przyjmuje wartości dodatnie. Są jednak dobra, np. chleb, które charakteryzują się nietypową reakcją popytu na wzrost dochodów. Dobra niższego rzędu mają ujemną dochodową elastyczność popytu \((E_y^D < 1)\). Wzrost dochodu zmniejsza wielkość zapotrzebowania na te dobra, a zarazem ich udział w budżetach nabywców (przykładowo wzrost dochodu spowoduje zastępowanie wędlin niższej jakości wędlinami lepszymi jakościowo).
Dobra luksusowe, np. jacht, mają dochodową elastyczność popytu większą od jedności. Wzrost dochodów zwiększa popyt na te dobra i ich udział w budżetach nabywców. Gdy \((E_y^D > 1)\), względna zmiana popytu jest większa od względnej zmiany dochodu. Popyt jest wysoce elastyczny (im bardziej wartość współczynnika dochodowej elastyczności popytu oddala się od jedności, tym popyt jest bardziej elastyczny).
Dobra nie zaliczane do dóbr niższego rzędu to dobra normalne. Mają one dodatnią dochodową elastyczność popytu. Dobra nie zaliczane do luksusowych to dobra podstawowe, inaczej dobra niezbędne (należą do nich wszystkie dobra niższego rzędu oraz część dóbr normalnych, z wyjątkiem dóbr luksusowych, przykładowo żywność). Mają one elastyczność dochodową popytu mniejszą od jedności \((0< E_y^D< 1)\). Kiedy budżet wzrasta, następuje spadek udziału tych dóbr w budżecie. Przykładowo gdy wzrost dochodu o 10% spowoduje wzrost popytu o 5%, współczynnik dochodowej elastyczności popytu wynosi 0,5. Im bliżej zera, tym mniejsza elastyczność. Gdy \((E_y^D = 0)\), popyt jest sztywny, tzn., że nie reaguje on na zmianę dochodu.
Współczynnik dochodowej elastyczności popytu może być równy jedności \((E_y^D = 1)\). Oznacza to, że względna zmiana dochodu jest równa względnej zmianie popytu (przykładowo wzrost dochodu o 10% powoduje wzrost popytu o 10% - jest to tzw. elastyczność wzorcowa).
Znajomość dochodowej elastyczności popytu jest niezbędna do prognozowania zmian w strukturze popytu konsumpcyjnego, zachodzących pod wpływem wzrostu gospodarczego i wzrostu poziomu zamożności. Poza tym badanie zmian struktury popytu pod wpływem zmian dochodów jest przydatne do obliczania wskaźnika kosztów utrzymania w różnych grupach społecznych i zawodowych ludności oraz do prowadzenia odpowiedniej polityki socjalnej przez państwo.
Badania dotyczące reakcji popytu na zmiany dochodów oraz budżetów domowych pozwoliły określić kolejność i rozmiary wydatków przeznaczanych przez konsumentów na zakup określonych dóbr i usług. Zatem najpierw zaspokajane są potrzeby podstawowe (głównie żywnościowe). Potrzeby te, u konsumentów posiadających niskie dochody, pochłaniają większą cześć dochodu. Dopiero po zaspokojeniu potrzeb podstawowych, pozostała część dochodu może być przeznaczona na zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu.
Dochodowa elastyczność popytu Wasze opinie