Protisty to królestwo organizmów żywych, obejmujące zróżnicowaną grupę jednokomórkowców eukariotycznych. W cyklach rozwojowych protistów wyróżnia się różnorodne etapy, związane z rozmnażaniem, przystosowaniem do warunków środowiskowych i ewolucją. Zakłada się, że protisty jako pierwsze wykształciły zdolność do przemiany pokoleń i faz jądrowych w swoim cyklu rozwojowym. Była to odpowiedź na niekorzystne warunki środowiskowe, które skłoniły pierwotne komórki haploidalne do łączenia się w pary poprzez gamię. Miało to na celu zmniejszenie populacji, zwiększenie różnorodności genetycznej pojedynczego osobnika, a tym samym zwiększenie szansy na przetrwanie. Poprawa warunków otoczenia inicjowała z kolei podział przetrwałych komórek diploidalnych do wyjściowej formy haploidalnej za pośrednictwem mejozy. Powstałe w ten sposób komórki potomne posiadały zrekombinowany w stosunku do komórek macierzystych materiał genetyczny. W wyniku tych procesów wytworzył się podstawowy model przemiany pokoleń, gdzie naprzemienna gamia i mejoza wykształciły odpowiednio pokolenie diploidalne i haploidalne. Dwa główne modele przemiany pokoleń u protistów to cykl z mejozą postgamiczną i cykl z mejozą pregamiczną.
Cykl rozwojowy z mejozą postgamiczną
Cykl rozwojowy z mejozą postgamiczną jest charakterystycznych dla protistów pierwotnych. W jego przebiegu to forma haploidalna jest formą dominującą zdolną do samodzielnego funkcjonowania (cykl z przewagą pokolenia haploidalnego). Komórki haploidalne (1n) w stabilnym środowisku regularnie rozmnażają się bezpłciowo przez podział. Schemat ten jest co pewien czas przerywany przez gamię dwóch niespokrewnionych osobników, w wyniku której wykształca się zygoda (2n). Zygota jest formą krótkotrwałą i dość szybko zachodzi w mnie do podziału mejotycznego, który skutkuje rekombinacją genetyczną i powstaniem 4 haploidalnych komórek potomnych.
Cykl rozwojowy z mejozą pregamiczną
Cykl rozwojowy z mejozą pregamiczną jest charakterystyczny dla gatunków, gdzie to forma diploidalna jest pokoleniem długotrwałym i samodzielnym (cykl z przewagą pokolenia diploidalnego). U dojrzałego osobnika dochodzi do podziału mejotycznego, w wyniku którego dochodzi do wykształcenia 4 haploidalnych gamet (1n). Następnie 2 gamety pochodzące od różnych komórek macierzystych łączą się przez gamię tworząc nową zygotę. Zygota dojrzewa do dorosłego organizmu diploidalnego (2n).
Cykle rozwojowe protistów są zróżnicowane i dostosowane do różnych strategii życiowych oraz warunków środowiskowych. Różnice między poszczególnymi grupami protistów wynikają z ich ewolucyjnych adaptacji do różnych środowisk i strategii przetrwania.
Cykle rozwojowe protistów Wasze opinie